Μπορεί το πάθος σου να είναι να βρίσκεσαι στον “αέρα”, να “πετάς” κάνοντας την αγαπημένη σου χορογραφία στα εναέρια ή το pole dancing. Μην ξεχνάς όμως την ασφαλή προσγείωση! Οι πιθανότητες να συμβεί διάστρεμμα ποδοκνημικής άρθρωσης υπάρχουν και δεν είναι λίγες όταν γίνεται χρήση ψηλοτάκουνων παπουτσιών. Γι’ αυτό ο Ναέλ Χρυσαφίδης, φυσικοθεραπευτής, μας εξηγεί τι είναι το διάστρεμμα ποδοκνημικής, πως μπορεί να συμβεί και πως μπορεί να αντιμετωπιστεί.
Τι είναι το διάστρεμμα ποδοκνημικής άρθρωσης
Είναι η λύση της συνέχειας των συνδέσμων της άρθρωσης. Κάποιες φορές σε ένα διάστρεμμα της ποδοκνημικής συνυπάρχει κάταγμα οστού, οπότε πρόκειται για μικτή τραυματική βλάβη. Το 85% των διαστρεμμάτων της ποδοκνημικής αφορούν το σύμπλεγμα των συνδέσμων που βρίσκεται στην εξωτερική επιφάνεια της ποδοκνημικής και αποτελείται από τον πρόσθιο αστραγαλοπερονιαίο σύνδεσμο (ΠΑΠΣ), τον πτερνοπερονικό σύνδεσμο (ΠΠΣ) και τον οπίσθιο αστραγαλοπερονικό σύνδεσμο (ΟΑΠΣ) με τον ΠΑΠΣ να τραυματίζεται σχεδόν πάντα και λιγότερο συχνά τον ΠΠΣ και τον ΟΑΠΣ.
Το διάστρεμμα διακρίνεται κλινικώς σε 3 βαθμούς:
1ου βαθμού: Διάταση ή ελαφριά ρήξη συνδέσμου (Ankle Strain).
2ου βαθμού: Μερική ρήξη του συνδέσμου (Ankle Sprain).
3ου Βαθμού: Πλήρης ρήξη του συνδέσμου (Ankle Ligament Tear).
Πόσες πιθανότητες υπάρχουν να πάθουμε διάστρεμμα ποδοκνημικής;
Υπολογίζεται πως το 100% των ανθρώπων έχουν υποστεί ή θα υποστούν σε κάποια φάση της ζωής τους διάστρεμμα ποδοκνημικής και το 50% αυτών πάνω από μια φορά. Επίσης εκτιμάται πως το 80% των διαστρεμμάτων είναι 1ου βαθμού, το 15% 2ου και το 5% 3ου βαθμού.
Πώς μπορεί να τραυματιστούμε;
Ο μηχανισμός κάκωσης συμβαίνει με την βίαιη διάταση των συνδέσμων δηλαδή βίαιη ανάσπαση έσω χείλους με ή χωρίς πελματιαία κάμψη για την εξωτερική επιφάνεια και βίαιη ανάσπαση έξω χείλους για διαστρέμματα που αφορούν την εσωτερική επιφάνεια.
Πιο συγκεκριμένα για τους ασκούμενους του Pole fitness συχνοί μηχανισμοί κάκωσης είναι:
Προσγείωση μετά από άλμα πχ. έξοδος με άλμα από τον στύλο (Jump out) και Flips με προσγείωση στο έδαφος διότι οι δυνάμεις που δέχεται το πόδι στην θέση που βρίσκεται την στιγμή της προσγείωσης μπορεί να υπερβούν τα όρια των δυνάμεων που οι σύνδεσμοι, οι μύες και τα μαλακά μόρια της άρθρωσης μπορούν να σταθεροποιήσουν με αποτέλεσμα να γίνει βίαιη ανάσπαση έσω χείλους και οι σύνδεσμοι στην εξωτερική επιφάνεια της ποδοκνημικής να υποστούν κάκωση ή ρήξη.
Τι συμπτώματα μπορεί να έχουμε;
Τα συμπτώματα ποικίλουν ανάλογα και με τον βαθμό της βλάβης αλλά σε γενικές γραμμές συναντάμε τα εξής συμπτώματα:
- Πόνο
- Οίδημα, εκχύμωση, αιμάτωμα
- Δυσκαμψία
- Χωλότητα στην βάδιση
- Αστάθεια
- Αίσθηση κρύου ποδιού, παραισθησία (σε περιπτώσεις που η κάκωση επηρεάζει και νευρικό ιστό)
Πρώτες βοήθειες σε διάστρεμμα ποδοκνημικής
Πρώτα απ’ όλα πρέπει να βεβαιωθούμε εάν είναι όντως διάστρεμμα καθώς ενδέχεται να είναι κάταγμα και σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να συμβαίνουν και τα δύο. Εάν ο τραυματισμός είναι σοβαρός πρέπει να διακοπεί αμέσως η δραστηριότητα να γίνει περίδεση με ελαστικό επίδεσμο και να βεβαιωθούμε πως δεν υπάρχει κάταγμα. Σε περίπτωση που υπάρχει υποψία για κάταγμα πρέπει να γίνει εξέταση από ορθοπεδικό και να αποφύγει ο ασθενής να πατήσει το πόδι του μέχρι να υπάρξει πόρισμα. Άλλες παθήσεις που έχουν παρόμοια συμπτώματα με του διαστρέμματος και γι’ αυτό πρέπει πρώτα να γίνει διαφοροδιάγνωση είναι κατάγματα περόνης, αστραγάλου, έσω σφυρού, ταρσού, μεταταρσίων, χόνδρινο κάταγμα (το οποίο δεν είναι ορατό σε ακτινογραφίες), κάταγμα συζευκτικού χόνδρου σε παιδιά και εφήβους, ρήξεις τενόντων κ.α.
Πώς θεραπεύεται το διάστρεμμα ποδοκνημικής άρθρωσης;
Παλαιότερα η θεραπεία σε “καθαρά” διαστρέμματα περιλάμβανε ακινητοποίηση με νάρθηκα για μεγάλα χρονικά διαστήματα κάτι το οποίο τελικά προκαλεί επιπλοκές και αυξάνει το χρόνο αποκατάστασης. Πλέον η μέθοδος που χρησιμοποιείται είναι ταχείας κινητοποίησης.
Σε 1ου βαθμού διάστρεμμα:
Μπορεί να περιλαμβάνει ελαστική περίδεση για την σταθεροποίηση της άρθρωσης και τη μείωση του οιδήματος, χλιαρό λουτρό ή παγοθεραπεία για την μείωση του οιδήματος και του πόνου. Επίσης η βάδιση επιτρέπεται από την 1η μέρα κιόλας και από την 2η μέρα ήπιες ασκήσεις ενδυνάμωσης και σταθεροποίησης της άρθρωσης και ασκήσεις ιδιοδεκτικότητας για επανεκπαίδευση της ισορροπίας και την πρόληψη για υποτροπή. Συνήθως τα διαστρέμματα 1ου βαθμού αποκαθίστανται σε 7 ημέρες ενώ σε 10 ημέρες επιτρέπεται η επιστροφή στην άθληση.
Σε 2ου βαθμού διάστρεμμα:
Έχουμε άμεση διακοπή από την άθληση, ακινητοποίηση με συμπιεστικό επίδεσμο και παγοθεραπεία, χλιαρό λουτρό, αποιδηματική μάλαξη και ήπιες ασκήσεις κινητοποίησης από την 2η μέρα. Βάδιση με μερική φόρτιση (χρήση μίας πατερίτσας) από την 1η μέρα και για 5 έως 10 ημέρες. Καθώς περνάνε οι μέρες εντάσσονται στο πρόγραμμα προοδευτικές ασκήσεις ενδυνάμωσης και σταθεροποίησης της άρθρωσης και ασκήσεις ιδιοδεκτικότητας. Σε γενικές γραμμές τα διαστρέμματα αυτά χρειάζονται 15 με 20 μέρες για αποκατάσταση και σε 1 μήνα πλήρης επιστροφή στην άθληση. Σε περιπτώσεις με σημαντικό πόνο και οίδημα γίνεται εφαρμογή φυσικών μέσων όπως TENS, παλμικά μαγνητικά πεδία και Laser, χορήγηση με μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα και χρήση πλαστικού νάρθηκα σταθεροποίησης. Επίσης η εφαρμογή kinisio tape φαίνεται να βοηθάει πολλούς ασθενείς.
Σε 3ου βαθμού διαστρέμματα:
Αρκετά σοβαρά διαστρέμματα με μεγάλη αστάθεια, πόνο και οίδημα στην άρθρωση. Σε πολλές περιπτώσεις γίνεται χειρουργική συρραφή συνδέσμων παρόλα αυτά οι έρευνες πλέον δείχνουν πως ακόμα και σε αθλητές υψηλών επιδόσεων η καλύτερη θεραπευτική προσέγγιση είναι η συντηρητική. Χρήση γυψονάρθηκα ή άλλου τύπου νάρθηκα και βάδιση με 2 πατερίτσες χωρίς φόρτιση για 10 ημέρες και άμεσα φυσικοθεραπείες. Επιστροφή στην εργασία σε 15 ημέρες περίπου και στον αθλητισμό είναι συνήθως εφικτή σε 30 έως 60 ημέρες. Επίσης είναι πολύ πιθανόν να υπάρξουν στο μέλλον επιπλοκές όπως το επαναλαμβανόμενο διάστρεμμα λόγω αστάθειας. Σε αυτές τις περιπτώσεις βοηθάνε εξειδικευμένες ασκήσεις ενδυνάμωσης των δυναμικών σταθεροποιητικών τενόντων και μυών, η χρήση προστατευτικού νάρθηκα κατά την άθληση και σε ακόμα πιο δύσκολες περιπτώσεις η συνδεσμοπλαστική – τενοντοπλαστική επέμβαση.
Σε περίπτωση που υπάρξει χρόνιος πόνος, οίδημα, δυσκαμψία και δυσκολία στην άθληση που διαρκούν πάνω από 6 μήνες σε διαστρέμματα χωρίς κάταγμα τότε θα πρέπει να γίνει διαφοροδιάγνωση από ορθοπεδικό διότι μπορεί να υπάρχει χόνδρινο κάταγμα, μετατραυματικά οστεόφυτα, μετατραυματική αστάθεια, ενδαρθρικές ουλές, ελεύθερο οστεοχόνδρινο σώμα, οστεοχόνδρινο έλλειμμα, σχαλιδωτική οστεοχονδρίτις, άσηπτη νέκρωση οστού, αρθρίτιδα κ.α.
Πώς μπορούμε να προστατευτούμε;
Η πρόληψη από διαστρέμματα ποδοκνημικής εξαρτάται από το είδος της γυμναστικής που κάνουμε. Σε κάθε περίπτωση ο αθλητής πρέπει να κατανοεί τη φύση του αθλήματος και να εφαρμόζει το κατάλληλο πρόγραμμα προθέρμανσης, φυσικής κατάστασης και ενδυνάμωσης για να μειώσει ή να αποφύγει μελλοντικούς τραυματισμούς, επίσης έχει φανεί από έρευνες πως κακή συνεργασία των μυών και περίσσιο βάρος αυξάνουν τις πιθανότητες για διάστρεμμα ποδοκνημικής.
Όσον αφορά το pole dancing οι ασκούμενοι είναι καλό να ακολουθούν τις παραπάνω οδηγίες. Να εκτελούν όσες τεχνικές αυξάνουν τις πιθανότητες για διάστρεμμα ποδοκνημικής (πχ. Flips και jump outs κ.α.) με spotter μέχρι να τις κατανοήσουν πλήρως και να μπορούν να τις εφαρμόζουν με ασφάλεια. Και σε περίπτωση που θέλουν να χρησιμοποιήσουν υποδήματα με τακούνι είναι καλό να αυξάνουν το ύψος του σταδιακά.
