Σε αυτήν την ανάλυση του αποτυχημένου αθλητικού αγώνα, θα διερευνήσουμε τα συναισθήματα που προέκυψαν και τα διδάγματα που μπορούμε να αποσπάσουμε για μελλοντικές προσπάθειες και ανάπτυξη.
Κριτική Σκέψη και Ανάλυση Αποτυχημένου Αθλητικού Αγώνα
Οι περισσότεροι αθλητές θα αναρωτηθούν, τουλάχιστον μία φορά στην πορεία τους, για ποιον λόγο έχασαν σε έναν αγώνα. Ένα από τα πιο σημαντικά στοιχεία που πρέπει να διαθέτει ένας αθλητής προκειμένου να βελτιώσει και να μεγιστοποιήσει την αθλητική του απόδοση είναι η αντίληψη και η κριτική σκέψη. Με άλλα λόγια, πρέπει να είναι ικανός να κατανοήσει πού οφείλεται το αποτέλεσμα του αγώνα ή του διαγωνισμού, είτε είναι νικηφόρο είτε όχι. Η στοχοθεσία είναι ένα σημαντικό εργαλείο για τη βελτίωση της αθλητικής απόδοσης
Εάν ρωτήσουμε τους 12 παίκτες σε μια ομάδα για το ποιους λόγους οφείλεται η νίκη ή η ήττα της ομάδας τους, θα ακούσουμε 3-4 διαφορετικές απαντήσεις όσον αφορά την “απόδοση αιτιών”.
Οι Διάφορες Αντιλήψεις για τα Αίτια Ήττας
Σε έναν εφηβικό αγώνα ποδοσφαίρου, μια πολύ έμπειρη ομάδα αντιμετώπισε μια νεοσύστατη και λιγότερο έμπειρη αντίπαλο ομάδα, τόσο σε προπονητικό όσο και σε αγωνιστικό επίπεδο. Το αποτέλεσμα ήταν αναμενόμενο, και η πιο έμπειρη ομάδα κέρδισε τους αντιπάλους της με σχετικά μεγάλη διαφορά.
Όταν ρωτήθηκαν οι παίκτες της ηττημένης ομάδας για τα αίτια της ήττας, δόθηκαν οι εξής διαφορετικές απαντήσεις:
- “Ήταν κακή η διαιτησία”
- “Το γήπεδο και οι καιρικές συνθήκες δεν ήταν ιδανικά”
- “Ο καλός μας παίκτης τραυματίστηκε και δεν μπόρεσε να βοηθήσει την ομάδα”
- “Ήμασταν σε κακή μέρα”
- “Δεν παίξαμε καλά”
- “Παίξαμε καλά, αλλά οι αντίπαλοι ήταν ανώτεροι”.
Ο Ρόλος της Αυτοπεποίθησης στην Αθλητική Επίδοση
Είναι γενικά αποδεκτό ότι ο τρόπος που αντιλαμβανόμαστε τα αίτια που επηρέασαν το αποτέλεσμα ενός αγώνα επηρεάζει σημαντικά τις πράξεις, τα συναισθήματα, τις ενέργειες και την αυτοπεποίθησή μας, αλλά και την κίνηση για επιμένουσες προσπάθειες και ανάπτυξη. Το άγχος που νιώθετε πριν από έναν αγώνα μπορεί να επηρεάσει την απόδοσή σας. Είναι σημαντικό να το διαχειριστείτε σωστά.
Στο προηγούμενο παράδειγμα, οι τρεις πρώτες απαντήσεις μετέφεραν την “ευθύνη” της ήττας σε εξωτερικούς, μη ελεγχόμενους από τους αθλητές παράγοντες. Τέτοιες απαντήσεις έχουν τόσο θετικά όσο και αρνητικά αποτελέσματα.
Πιο συγκεκριμένα, αυτές οι απαντήσεις μπορούν ασυνείδητα να προστατεύουν το “Εγώ” και τον αυτοσεβασμό μας. Επιπλέον, όταν τα αίτια της ήττας είναι εξωτερικά, υπάρχει η προσδοκία ότι η κατάσταση μπορεί να βελτιωθεί στον επόμενο αγώνα, δημιουργώντας ένα νέο κίνητρο για την επόμενη προσπάθεια και αντιμετωπίζοντας την αποτυχία με μεγαλύτερη ευκολία.
Από την άλλη πλευρά, εάν αυτή η τακτική και τα ίδια αίτια αποδίδονται συνεχώς ως λόγοι για την αποτυχία, οι αθλητές δεν προσπαθούν να βελτιωθούν από τα λάθη τους, δεν προσδιορίζουν τρόπους βελτίωσης και τελικά δεν μαθαίνουν να αποδέχονται την ήττα και την ανωτερότητα των αντιπάλων. Υπάρχει η πιθανότητα να αναζητούν πάντα μια δικαιολογία για το αποτέλεσμα.
Πολλές φορές, αυτό που ένας αθλητής αποκαλεί “τύχη”, κάποιος άλλος το αναγνωρίζει ως “ικανότητα”.
Παράδειγμα: Ένας τενίστας που στέφεται με επιτυχία ανατρέποντας το αποτέλεσμα από 40-0 κατά του, μπορεί να θεωρείται τυχερός από τον αντίπαλό του, ενώ ο ίδιος μπορεί να θεωρεί την επίδοσή του αποτέλεσμα ικανοτήτων και ανωτερότητας.
Η Σημασία της Εσωτερικής Εστίας Ελέγχου
Στην Αθλητική Ψυχολογία ο όρος «Εσωτερική Εστία Ελέγχου» αναφέρεται ως η ικανότητα του ατόμου να πιστεύει ότι έχει την προσωπική ευθύνη γι’ αυτά που του συμβαίνουν και ότι η συμπεριφορά του μπορεί να επηρεάσει το αποτέλεσμα.
Αυτή η σκέψη αποτελεί βασικό στοιχείο για τη μεγιστοποίηση της απόδοσης ενός αθλητή. Οι διάφορες θεωρίες για την αποδοχή αιτίων στον αθλητισμό προσφέρουν διαφορετικές προσεγγίσεις, με την τελική θεωρία να προσθέτει την έννοια της “δυνατότητας έλεγχου”.
Οι έρευνες δείχνουν ότι η πιο σωστή προσέγγιση είναι να αποδίδουμε το αποτέλεσμα ενός αγώνα σε εσωτερικούς και ελέγξιμους παράγοντες (σταθερούς ή ασταθείς). Εσωτερικούς, γιατί πρέπει να αναγνωρίζουμε την προσωπική ευθύνη για το αποτέλεσμα. Η αναγνώριση ότι η επιτυχία μας ανήκει είναι πιο ευεργετική ψυχολογικά από το να αποδίδουμε την επιτυχία σε εξωτερικούς παράγοντες.
Παράλληλα, είναι προτιμότερο αλλά και πιο εποικοδομητικό να αναγνωρίζουμε την ευθύνη μας, ακόμη και όταν αποτυγχάνουμε, γιατί μας δίνει την δυνατότητα βελτίωσης και ανάπτυξης.
- Ελέγξιμους και σταθερούς όταν πρόκειται για νικηφόρο αποτέλεσμα ώστε να πιστέψω ότι μπορώ να τους επαναλάβω και έχω ικανότητες και δεξιότητες οι οποίες την επόμενη φορά θα μου ξαναδώσουν τη νίκη.
- Ελέγξιμους και ασταθείς όταν πρόκειται για ήττα, προκειμένου να πιστέψω ότι η αποτυχημένη μου εμφάνιση οφείλεται σε παράγοντες που μπορούν να αλλάξουν από τη δική μου συμπεριφορά και βελτίωση και δεν είναι παγιωμένοι.
Ένας από τους παράγοντες που επηρεάζει την αθλητική απόδοση είναι το “flow” και η ικανότητα να αποδώσετε καλύτερα κατά τη διάρκεια του αγώνα.
Η Σημασία της Συνεχούς Βελτίωσης
Το κλειδί είναι να αναγνωρίζουμε την ευθύνη όταν φταίμε και να πιστεύουμε ότι αυτό μπορεί να αλλάξει, διότι είμαστε ικανοί να μετατρέψουμε το αποτέλεσμα από αρνητικό σε θετικό στον επόμενο αγώνα. Οι αθλητές πρέπει να μάθουν να αναλαμβάνουν την ευθύνη για την απόδοσή τους, διατηρώντας την αυτοπεποίθησή τους. Η διαχείριση του άγχους πριν και κατά τη διάρκεια του αγώνα μπορεί να έχει σημαντική επίδραση στην απόδοσή σας.
Η Εφαρμογή στο Pole Dancing και τα Εναέρια Ακροβατικά
Τα εναέρια ακροβατικά αλλά και το Pole Dancing δεν διαφέρουν σε τίποτα όσον αφορά τον ανταγωνισμό και τα συναισθήματα που βιώνει η αθλήτρια κατά τη διάρκεια των επιδόσεών της.
Μία επιτυχημένη εμφάνιση προσφέρει αυτοπεποίθηση στην ικανότητα και την αυτο-κυριαρχία μέσα από την προσπάθεια της αθλήτριας, ενώ μια μη επιτυχημένη εμφάνιση την παροτρύνει να επιδιώξει τη βελτίωση. Σε αυτά τα αθλήματα, δεν μπορούν να δοθούν οδηγίες από τον εκπαιδευτή κατά τη διάρκεια της εκτέλεσης, οπότε η αθλήτρια πρέπει να βασίζεται στην δική της εκτίμηση για την επίδοσή της. Το Pole Dancing, ειδικά, είναι ανάλογο με τον κόσμο του αθλητισμού στην αίσθηση του ανταγωνισμού και της προσπάθειας να ξεπεραστούν τα όρια.
Ανάλυση Αποτυχημένου Αθλητικού Αγώνα: Συμπέρασμα
Συνοψίζοντας, το πώς αντιλαμβανόμαστε τα αίτια που επηρέασαν το αποτέλεσμα ενός αγώνα επηρεάζει τη συμπεριφορά, την ανάπτυξη και την αυτοπεποίθησή μας. Η αναγνώριση της προσωπικής ευθύνης και η διατήρηση της αυτοπεποίθησης είναι κρίσιμες για την βελτίωση και την ανάπτυξή μας ως αθλητές και performers.
References: Miserandino, M. (1998). Attributional retraining as a method of improving athletic performance. Journal of Sport Behavior, 21,286-297 Orbach, I., Singer, R.N., & Murphey M. (1999). An attributional training program and achievement in sport. The Sort Psychologist, 13, 69-82.
